تحصیل لیسانس در آلمان

تحصیل لیسانس در آلمان امکان پذیر است؟

بله، تحصیل لیسانس در آلمان برای دانشجویان بین‌المللی امکان‌پذیر است و آلمان یکی از محبوب‌ترین مقاصد تحصیلی برای دانشجویان خارجی است. شما می توانید با تحصیل لیسانس در آلمان از بهترین دانشگاه ها و شرایط برخوردار شوید در ادامه ما به بررسی نحوه و شرایط دقیق تحصیل کارشناسی در آلمان می پردازیم.

همچنین بخوانید

مهاجرت به آلمان

فرآیند پذیرش دوره لیسانس در آلمان

۱. انتخاب دانشگاه و رشته

برای تحصیل لیسانس در آلمان ابتدا باید دانشگاه و رشته موردنظر خود را انتخاب کنید. آلمان بیش از ۳۰۰ دانشگاه دارد که دوره‌های مختلفی را در زمینه‌های گوناگون ارائه می‌دهند. برخی از این دوره‌ها به زبان آلمانی و برخی دیگر به زبان انگلیسی تدریس می‌شوند.

۲. بررسی شرایط پذیرش

هر دانشگاه شرایط خاص خود را برای پذیرش دارد، اما به‌طور کلی، موارد زیر ضروری هستند:

• مدرک دیپلم دبیرستان (در برخی موارد همراه با مدرک پیش‌دانشگاهی)

• مدرک زبان (TestDaF یا DSH برای دوره‌های آلمانی، IELTS یا TOEFL برای دوره‌های انگلیسی)

• ریز نمرات تحصیلی

• انگیزه‌نامه و رزومه (در برخی دانشگاه‌ها)

۳. ارسال درخواست پذیرش

بسیاری از دانشگاه‌ها از طریق سیستم Uni-Assist درخواست‌های پذیرش را بررسی می‌کنند. برخی دیگر مستقیماً از طریق سایت خودشان مدارک را دریافت می‌کنند. مهلت ارسال درخواست معمولاً برای:

• ترم زمستان: تا ۱۵ جولای

• ترم تابستان: تا ۱۵ ژانویه

۴. دریافت پذیرش و اقدام برای ویزا

اگر  برای تحصیل لیسانس در آلمان پذیرش دریافت کردید، باید برای ویزای تحصیلی آلمان اقدام کنید. از جمله مدارک موردنیاز برای ویزا:

• نامه پذیرش دانشگاه

• مدارک مالی (اثبات توانایی تأمین هزینه‌های زندگی)

• بیمه درمانی معتبر

۵. ورود به آلمان و ثبت‌نام در دانشگاه

پس از ورود، باید در دانشگاه ثبت‌نام کنید و کارت دانشجویی دریافت نمایید. همچنین، ثبت آدرس در شهرداری و افتتاح حساب بانکی از جمله کارهای ضروری اولیه هستند.

لیست رشته های تحصیل لیسانس در آلمان

۱. مهندسی و فناوری

• مهندسی مکانیک

• مهندسی برق و الکترونیک

• مهندسی کامپیوتر

• مهندسی عمران

• مهندسی صنایع

• مهندسی خودروسازی

• مهندسی شیمی

• مهندسی هوافضا

• مهندسی مواد و متالورژی

• مهندسی محیط زیست

۲. علوم طبیعی و ریاضیات

• فیزیک

• شیمی

• زیست‌شناسی

• ریاضیات

• زمین‌شناسی

• آمار و تحلیل داده‌ها

• علوم دریایی و اقیانوس‌شناسی

۳. علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات

• علوم کامپیوتر

• امنیت سایبری

• هوش مصنوعی و داده‌کاوی

• طراحی و توسعه نرم‌افزار

• سیستم‌های اطلاعاتی

۴. علوم پزشکی و سلامت

• پزشکی عمومی

• دندانپزشکی

• داروسازی

• پرستاری

• بیوتکنولوژی پزشکی

• فیزیوتراپی

• علوم تغذیه

۵. مدیریت، اقتصاد و علوم اجتماعی

• مدیریت بازرگانی

• اقتصاد

• حسابداری و مالی

• مدیریت منابع انسانی

• علوم سیاسی

• روابط بین‌الملل

• جامعه‌شناسی

• حقوق

۶. هنر، طراحی و علوم انسانی

• معماری

• طراحی گرافیک

• موسیقی و هنرهای نمایشی

• فیلم و سینما

• روزنامه‌نگاری و ارتباطات

• فلسفه و ادبیات

۷. کشاورزی و محیط زیست

• کشاورزی پایدار

• مهندسی جنگل

• مهندسی محیط زیست

• مدیریت منابع طبیعی

کالج‌های پیش‌نیاز برای تحصیل لیسانس در آلمان

کالج‌های پیش‌نیاز (Studienkolleg) در آلمان برای دانشجویانی طراحی شده‌اند که مدارک تحصیلی آن‌ها معادل دیپلم آلمان (Abitur) نیست. این دوره‌ها معمولاً یک‌ساله هستند و به دانشجویان کمک می‌کنند تا برای ورود به دانشگاه آماده شوند.

چه کسانی نیاز به کالج دارند؟

اگر سیستم آموزشی کشوری که در آن تحصیل کرده‌اید کمتر از ۱۲ سال باشد یا مدرک دبیرستان شما مستقیماً معادل Abitur آلمان نباشد، باید قبل از ورود به دانشگاه، دوره کالج را بگذرانید.

انواع دوره‌های کالج

کالج‌ها بر اساس رشته‌ای که قصد ادامه تحصیل در آن را دارید، دوره‌های مختلفی ارائه می‌دهند:

• M-Kurs – مخصوص رشته‌های پزشکی، زیست‌شناسی و داروسازی

• T-Kurs – مناسب برای رشته‌های فنی و مهندسی

• W-Kurs – ویژه رشته‌های اقتصاد و مدیریت

• G-Kurs – مرتبط با علوم انسانی و زبان‌شناسی

• S-Kurs – مخصوص رشته‌های هنر و زبان

ساختار دوره و آزمون نهایی

دوره‌های کالج معمولاً شامل دروس مرتبط با رشته موردنظر و تحصیل لیسانس در آلمان، زبان آلمانی و مهارت‌های تحصیلی هستند. در پایان دوره، دانشجویان باید در آزمون Feststellungsprüfung (FSP) شرکت کنند. قبولی در این آزمون به شما اجازه ورود به دانشگاه را می‌دهد.

کالج‌های دولتی و خصوصی

• کالج‌های دولتی: رایگان هستند اما ورود به آن‌ها رقابتی است و نیاز به آزمون ورودی دارد.

• کالج‌های خصوصی: هزینه دارند (معمولاً بین ۴,۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ یورو در سال) ولی پذیرش آسان‌تری دارند.

همچنین بخوانید

تحصیل در آلمان

هزینه تحصیل لیسانس در آلمان

نوع هزینه	مقدار تقریبی (یورو)	توضیحات
شهریه دانشگاه‌های دولتی	۰ تا ۷۰۰ در هر ترم	اکثر دانشگاه‌های دولتی برای تحصیل لیسانس در آلمان رایگان هستند، اما برخی ایالت‌ها ممکن است هزینه دریافت کنند (مثلاً بادن-وورتمبرگ برای دانشجویان غیر اتحادیه اروپا).
شهریه دانشگاه‌های خصوصی	۵,۰۰۰ تا ۲۰,۰۰۰ در سال	بسته به رشته و دانشگاه، ممکن است بیشتر باشد.
هزینه ترم (Semesterbeitrag)	۱۵۰ تا ۳۵۰ در هر ترم	شامل خدمات دانشجویی و بلیت حمل‌ونقل عمومی در برخی دانشگاه‌ها.
اجاره مسکن	۳۰۰ تا ۸۰۰ در ماه	خوابگاه دانشجویی ارزان‌تر است (۳۰۰-۴۰۰ یورو)، اجاره آپارتمان خصوصی گران‌تر (۵۰۰-۸۰۰ یورو).
خوراک و مواد غذایی	۲۰۰ تا ۳۰۰ در ماه	بسته به سبک زندگی و خرید از سوپرمارکت‌های اقتصادی.
بیمه درمانی	۱۲۰ تا ۱۸۰ در ماه	دانشجویان زیر ۳۰ سال می‌توانند از بیمه دانشجویی ارزان‌تر استفاده کنند.
حمل‌ونقل عمومی	۴۰ تا ۱۰۰ در ماه	برخی دانشگاه‌ها کارت حمل‌ونقل رایگان یا تخفیف ارائه می‌دهند.
هزینه‌های جانبی (اینترنت، تلفن، سرگرمی، کتاب و…)	۱۵۰ تا ۳۰۰ در ماه	بسته به سبک زندگی دانشجو متفاوت است.

 

روند تحصیل لیسانس در آلمان

تحصیل لیسانس در آلمان معمولاً بین سه تا چهار سال (۶ تا ۸ ترم) طول می‌کشد و دانشجویان بسته به رشته تحصیلی خود، ترکیبی از دروس نظری، کارهای عملی و پروژه‌های تحقیقاتی را پشت سر می‌گذارند.

اکثر برنامه‌های تحصیل لیسانس در آلمان به زبان آلمانی ارائه می‌شوند، اما برخی از دانشگاه‌ها نیز دوره‌هایی به زبان انگلیسی دارند. دانشجویان در ابتدا با مباحث پایه‌ای آشنا می‌شوند و در ترم‌های بعدی به موضوعات تخصصی‌تر می‌پردازند.

هر ترم شامل کلاس‌های درسی، سمینارها و کارگاه‌های عملی است و در پایان ترم، دانشجویان باید در امتحانات کتبی یا شفاهی شرکت کنند. در برخی رشته‌ها، کارآموزی بخشی از برنامه درسی محسوب می‌شود و فرصتی برای کسب تجربه عملی در شرکت‌ها و موسسات آلمانی فراهم می‌کند. در نهایت، دانشجویان موظف به ارائه یک پروژه یا پایان‌نامه لیسانس هستند که نشان‌دهنده توانایی علمی و تحقیقاتی آن‌ها در حوزه تخصصی‌شان است.

از لحاظ ساختار دانشگاهی، آلمان دو نوع دانشگاه دارد: دانشگاه‌های تحقیقاتی (Universität) که بیشتر بر مطالعات نظری و آکادمیک تمرکز دارند و دانشگاه‌های علمی-کاربردی (Fachhochschule) که برنامه‌های آموزشی آن‌ها به مهارت‌های عملی و نیازهای بازار کار نزدیک‌تر است.

دانشجویان در طول تحصیل لیسانس در آلمان اجازه دارند به‌صورت محدود کار دانشجویی انجام دهند و پس از فارغ‌التحصیلی، فرصت‌هایی برای ورود به بازار کار یا ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد خواهند داشت.

همچنین بخوانید

پاسپورت آلمان

رتبه‌بندی بین‌المللی Qs دانشگاه‌های آلمان

رتبه جهانی	نام دانشگاه
۲۸	دانشگاه فنی مونیخ (TUM)
۵۹	دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ (LMU)
۶۵	دانشگاه روپرشت-کارلز هایدلبرگ
۹۸	دانشگاه هومبولت برلین
۱۰۶	دانشگاه صنعتی کارلسروهه (KIT)
۱۴۱	دانشگاه فنی برلین
۱۴۷	دانشگاه فرایبورگ
۱۵۸	دانشگاه هامبورگ

اخذ ویزا برای تحصیل لیسانس در آلمان

برای تحصیل لیسانس در آلمان، دانشجویان بین‌المللی باید ویزای دانشجویی دریافت کنند. این فرآیند شامل چند مرحله اصلی است که نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و آماده‌سازی مدارک دارد.

۱. بررسی نیاز به ویزا

برخی از دانشجویان، بسته به ملیت خود، ممکن است بدون ویزا وارد آلمان شوند و در همان‌جا درخواست اقامت دهند (مانند دانشجویان کشورهای اتحادیه اروپا، آمریکا، کانادا، استرالیا و کره جنوبی). اما برای دانشجویان ایرانی و بسیاری از کشورهای دیگر، دریافت ویزای تحصیلی و تحصیل لیسانس در آلمان قبل از ورود به آلمان ضروری است.

۲. دریافت پذیرش از دانشگاه

اولین قدم برای درخواست ویزا، داشتن پذیرش از یک دانشگاه آلمانی است. این پذیرش باید رسمی باشد و نشان دهد که دانشجو برای یک دوره تحصیلی معتبر ثبت‌نام شده است.

۳. اثبات تمکن مالی

یکی از مهم‌ترین شروط دریافت ویزای دانشجویی و تحصیل لیسانس در آلمان، ارائه مدارک مالی است که نشان دهد دانشجو می‌تواند هزینه‌های زندگی خود را در آلمان تأمین کند. برای این کار، معمولاً باید مبلغ ۱۱,۲۰۸ یورو در یک حساب بانکی مسدود شده (Blocked Account) در آلمان واریز شود. این مبلغ برای پوشش هزینه‌های یک سال زندگی دانشجویی در نظر گرفته شده است.

۴. تهیه مدارک مورد نیاز

مدارک لازم برای درخواست ویزای تحصیلی آلمان شامل موارد زیر است:

• فرم تکمیل‌شده درخواست ویزا

• نامه پذیرش از دانشگاه

• مدرک زبان (آلمانی یا انگلیسی، بسته به زبان دوره)

• مدارک تحصیلی و ریز نمرات

• مدرک تمکن مالی (حساب مسدود شده یا ضمانت‌نامه مالی)

• بیمه درمانی معتبر (حداقل برای سه ماه اول)

• گذرنامه معتبر

• دو قطعه عکس پاسپورتی جدید

• انگیزه‌نامه (SOP) که توضیح دهد چرا قصد تحصیل در آلمان را دارید.

۵. درخواست ویزا از سفارت آلمان

پس از آماده‌سازی مدارک، باید از طریق سفارت یا کنسولگری آلمان در کشور خود، وقت مصاحبه بگیرید. در روز مصاحبه، علاوه بر ارائه مدارک، باید به سوالات مأمور ویزا در مورد برنامه تحصیلی و آینده شغلی خود پاسخ دهید.

۶. انتظار برای نتیجه ویزا

فرآیند بررسی ویزای تحصیلی معمولاً ۶ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد. در صورت موافقت، ویزای تحصیلی با اعتبار ۹۰ روزه صادر می‌شود که پس از ورود به آلمان باید به اجازه اقامت دانشجویی تبدیل شود.

همچنین بخوانید

ویزای استارتاپ آلمان

کار پس از تحصیل کارشناسی در آلمان

بعد از اتمام دوره کارشناسی در آلمان، دانشجویان بین‌المللی می‌توانند فرصت‌های کاری مختلفی را دنبال کنند. آلمان یکی از کشورهای پیشرو در جذب نیروی کار ماهر است و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های این کشور می‌توانند از شرایط مطلوب بازار کار بهره ببرند.

۱. تمدید اقامت برای جستجوی کار

دانشجویانی که مدرک کارشناسی خود را در آلمان دریافت کرده‌اند، می‌توانند تا ۱۸ ماه پس از فارغ‌التحصیلی اقامت خود را تمدید کنند تا به دنبال شغل مرتبط با رشته تحصیلی‌شان باشند. در این مدت، اجازه کار دارند و می‌توانند هر شغلی را برای تأمین هزینه‌های زندگی انتخاب کنند.

۲. یافتن شغل و دریافت ویزای کاری

اگر فارغ‌التحصیلان موفق به پیدا کردن شغل شوند، می‌توانند برای ویزای کار آلمان یا کارت آبی اتحادیه اروپا (EU Blue Card) درخواست دهند. شرایط دریافت این ویزا معمولاً شامل داشتن یک قرارداد کاری با حداقل حقوق تعیین‌شده توسط دولت آلمان است. کارت آبی اتحادیه اروپا مخصوص افراد متخصص با درآمد بالا است و پس از چند سال تحصیل لیسانس در آلمان می‌تواند به اقامت دائم منجر شود.

۳. مشاغل پرتقاضا در آلمان

بازار کار آلمان در برخی رشته‌ها به شدت به نیروی کار نیاز دارد. برخی از این حوزه‌ها عبارتند از:

• مهندسی (مکانیک، برق، کامپیوتر و IT)

• علوم پزشکی و پرستاری

• مدیریت و بیزینس

• علوم طبیعی و ریاضیات

• مشاغل فنی و حرفه‌ای

۴. مسیر اقامت دائم و شهروندی

پس از چند سال کار در آلمان (معمولاً ۳۳ ماه برای دارندگان کارت آبی یا ۵ سال برای سایر ویزاهای کاری)، فارغ‌التحصیلان می‌توانند درخواست اقامت دائم آلمان را بدهند. بعد از ۸ سال زندگی در آلمان، امکان دریافت تابعیت آلمانی نیز وجود دارد.

۵. نکات مهم برای کاریابی

• تسلط به زبان آلمانی شانس یافتن شغل را افزایش می‌دهد، به‌خصوص برای مشاغلی که نیاز به ارتباط مستقیم با مشتریان دارند.

• استفاده از پلتفرم‌های کاریابی مانند LinkedIn، Indeed، StepStone و Jobbörse برای پیدا کردن فرصت‌های شغلی توصیه می‌شود.

• مراجعه به مراکز مشاوره شغلی دانشگاه‌ها می‌تواند به فارغ‌التحصیلان در یافتن شغل کمک کند.

اداره رسمی مهاجرت آلمان

اجازه اقامت دائم با بلوکارت آلمان

کارت آبی اتحادیه اروپا (Blue Card EU) یک نوع اجازه اقامت ویژه برای نیروی کار ماهر از کشورهای غیر اروپایی است که قصد دارند در آلمان و سایر کشورهای اتحادیه اروپا کار و زندگی کنند. این کارت به فارغ‌التحصیلان دانشگاهی با تخصص‌های خاص که پیشنهاد شغلی مناسب دارند، اعطا می‌شود و مسیر دریافت اقامت دائم آلمان را نیز هموار می‌کند.

۱. شرایط دریافت کارت آبی آلمان

برای دریافت بلوکارت در آلمان، متقاضی باید شرایط زیر را داشته باشد:

• داشتن مدرک دانشگاهی معتبر که مورد تأیید آلمان باشد.

• داشتن پیشنهاد شغلی رسمی از یک کارفرمای آلمانی با قرارداد کاری معتبر.

• دریافت حداقل حقوق سالانه مشخص‌شده که برای سال ۲۰۲۴ در حدود ۴۵,۳۰۰ یورو (و برای مشاغل موردنیاز خاص مثل IT و مهندسی، حدود ۴۱,۰۰۰ یورو) تعیین شده است.

• تسلط به زبان آلمانی الزامی نیست، اما داشتن مهارت‌های زبان شانس دریافت شغل و اقامت دائم را افزایش می‌دهد.

۲. مسیر دریافت اقامت دائم با بلوکارت

بلوکارت یکی از سریع‌ترین روش‌ها برای دریافت اقامت دائم در آلمان است. مسیر آن به این صورت است:

• بعد از ۳۳ ماه کار در آلمان (در همان شغلی که با بلوکارت دریافت شده است)، فرد می‌تواند برای اقامت دائم آلمان (Niederlassungserlaubnis) درخواست دهد.

• اگر متقاضی مدرک زبان آلمانی در سطح B1 داشته باشد، این زمان به ۲۱ ماه کاهش پیدا می‌کند.

• پس از دریافت اقامت دائم، فرد می‌تواند بدون محدودیت در آلمان کار و زندگی کند و حتی کسب‌وکار شخصی راه‌اندازی کند.

۳. مزایای داشتن بلوکارت

•  امکان جابجایی آسان بین کشورهای اروپایی پس از ۱۸ ماه کار در آلمان.
• امکان اقامت خانواده (همسر و فرزندان) همراه با اجازه کار و تحصیل
•  مسیر سریع‌تر برای دریافت اقامت دائم در مقایسه با ویزاهای کاری معمولی.
•  نیاز کمتر به اثبات مالی نسبت به ویزاهای دیگر.

۴. تفاوت بلوکارت با اقامت کاری معمولی

بلوکارت شرایط بهتری نسبت به اقامت کاری عادی دارد. در حالی که دریافت اقامت دائم برای سایر ویزاهای کاری حداقل ۵ سال کار و پرداخت بیمه نیاز دارد، دارندگان بلوکارت با ۲۱ تا ۳۳ ماه کار می‌توانند به اقامت دائم برسند.

۵. گام‌های دریافت اقامت دائم پس از بلوکارت

۱. جمع‌آوری مدارک موردنیاز شامل قرارداد کاری، فیش‌های حقوقی، بیمه و مدرک زبان (در صورت نیاز).
2. درخواست اقامت دائم در اداره مهاجرت آلمان پس از تکمیل دوره کاری موردنیاز.
3. دریافت اقامت دائم آلمان و بهره‌مندی از مزایای زندگی بدون محدودیت در این کشور.

همچنین بخوانید

ویزای کارآفرینی در آلمان